დოქსორუბიცინი-ტევა / doqsorubicini-teva / DOXORUBICIN-TEVA
შემადგენლობა
1 ფლ.
დოქსორუბიცინი . . . . . 10 მგ
1 ფლ
. დოქსორუბიცინი . . . . . 50 მგ
დამხმარე ნივთიერება: ლაქტოზას მონოჰიდრატი.
ფარმაკოლოგიური თვისებები
დოქსორუბიცინი წარმოადგენს ციტოტოქსიკურ ანტრაციკლინურ ანტიბიოტიკს. იგი გამოყვეს Streptomyces peucetius var.caesius- ის კულტურისაგან.
დოქსორუბიცინის ციტოტოქსიკური ეფექტი სიმსივნურ უჯრედებზე და მისი ტოქსიკური მოქმედება სხვადასხვა ორგანოებზე შეიძლება დაკავშირებული იყოს მის ჩართვასთან ნუკლეოტიდურ ფუძეში და მის უნარზე, გავლენა მოახდინოს უჯრედული მემბრანების მიერ ლიპიდების შეკავშირების აქტივობაზე. ნუკლეოტიდურ ფუძეში ჩართვა თრგუნავს ნუკლეინის მჟავის რეპლიკაციასა და დნმ-სა და რნმ-პოლიმერაზების მოქმედებას. დოქსორუბიცინის სიმსივნურ უჯრედებზე ციტოტოქსიკური მოქმედების მნიშვნელობან მექანიზმად ითვლება მისი და ტოპოიზომერაზა-II-ის ურთიერთქმედება დნმ –ცლეავაბლე კომპლექსის ფორმირებაში.
კვლევებით დამტკიცდა დოქსორუბიცინის ეფექტურობა სარძევე ჯირკვლების კიბოს ადრეული სტადიის (დაზინებული თუ დაუზიანებელი იღლიისქვეშა ლიმფური კვანძების) კომპლექსურ ადიუვანტურ თერაპიაში.
ფარმაკოკინეტიკა
განაწილება. ინტრავენული შეყვანის შემდგომ დოქსორუბიცინის ნახევარდაშლის პერიოდი შეადგენს დაახლოებით 5 წუთს, რას მოწმობს პრეპარატის სწრაფ განაწილებაზე ქსოვილებში. პრეპარატის ქსოვილებიდან გამოყოფა ხდება ნელა, რაზეც მოწმობს პრეპარატის ნახევრადგამოყოფის საბოლოო პერიოდი 20-48 საათი. პრეპარატის თანაბარზომიერი კონცენტრაციის მიღწევისას განაწილების მოცულობა შეადგენს 809-1214/მ²-ს, რაც მიუთითებს ქსოვილების მიერ პრეპარატის ექსტენსიურ ათვისებაზე. დოქსორუბიცინის და მისი მთავარი მეტაბოლიტის_ დოქსორუბიცინოლის დაკავშირება სისხლის პლაზმის ცილებთან შეადგენს 74-76%-ს და არ არის დამოკიდებული სისხლის პლაზმაში პრეპარატის კონცენტრაციაზე მანამ, სანამ არ გადააჭარბებს 1.1 მკგ/მლ-ს.
დადგენილია, რომ დოქსორუბიცინის მაქსიმალური კონცენტრაცია 24 საათის შემდეგ დედის რძეში 4.4-ჯერ მეტია ვიდრე სისხლის პლაზმაში. ერთობლივად ჩატარებული დოქსორუბიცინის 70 მლ/მ² დოზით 15 წუთიანი ინტრავენული ინფუზიისა და ცისპლატინის 100 მგ/მ² დოზით 26 საათიანი ინფუზიის მერე დოქსორუბიცინი აღინიშნებოდა დედის რძეში 72 საათის შემდეგ. დოქსორუბიცინოლის პიკური კონცენტრაცია 0.11 მკგ/მლ დედის რძეში აღინიშნება 24 საათის შემდეგ, ამავდროულად დროისა და კონცენტრაციის თანაფარდობის მრუდის ქვეშ ფართობი (AUC) შეადგენდა 9.0 მკგ´სთ/მლ, მაშინ როცა დოქსორუბიცინის AUC შეადგენდა 5.4 მკგ´სთ/მლ-ს. დოქსორუბიცინი არ გადის ჰემატოენცეფალურ ბარიერს.
მეტაბოლიზმი. ენზიმატური რედუქცია მეშვიდე პოზიციაში და შაქრის დაუნოზამინის გახლეჩა იწვევს აგლიკონების წარმოქმნას, რომელსაც თან ახლავს თავისუფალი რადიკალების წარმოქმნა. მათი ლოკალური წარმოქმნა შეიძლება აიხსნას პრეპარატის კარდიოტოქსიკური ეფექტით. დოქსორუბიცინის მსგავსად პაციენტებში დოქსორუბიცინოლის განაწილება მიმდინარეობს შეზღუდული სიჩქარით, დოქსორუბიცინოლის ნახევარსისცოცხლის საბოლოო პერიოდით. დოქსორუბიცინოლის შეფარდებითი ექსპოზიცია, ანუ დოქსორუბიცინის AUC და დოქსორუბიცინოლის AUC თანაფარდობა შეადგენს დოქსორუბუცინის AUC 0.4 -0.6. გამოყოფა: პრეპარატის პლაზმური კლირენსი შეადგენს 324-809 მლ/წთ/მ² და ძირითადად მიმდინარეობს მეტაბოლიზმის და ბილიარული ექსკრეციის გზით. პრეპარატის დაახლოებით 40% გამოიყოფა ნაღველთან ერთად 5 დღის განმავლობაში, ამ დროში შარდთან ერთად გამოიყოფა მხოლოდ 5-12% დოქსორუბიცინი და მისი მეტაბოლიტები. 7 დღის განმავლობაში 3%-ზე ნაკლები დოზა გამოიყოფა დოქსორუბიცინოლის სახით.
ჭარბი წონის ქალებში (სხეულის მასა შეადგენს “იდეალურ” წონაზე 130%-ით მეტს) დოქსორუბიცინის სისტემური კლირენსი შედარებით დაბალია. არა ჭარბწონიან პაციენტებთან შედარებით (115%-ით ნაკლები “იდეალურზე”) ჭარბწონიან პაციენტებში კლირენსის მნიშვნელოვანი შემცირება მიმდინრეობდა განაწილების მოცულობის ცვლილების გარეშე.
ბავშვები: 10-75 მგ/მ² დოქსორუბიცინის შეყვანის შემდეგ ბავშვებსა და მოზარდებში, 2 თვიდან 20 წლამდე, პრეპარატის საშუალო კლირენსი შეადგენს 1443±114 მლნ/წთ/მ²-ს. სხვა კვლევებით დადგინდა, რომ 2 წლიდან ბავშვებში პრეპარატის საშუალო კლირენსი შეადგენდა უფრო მეტს, ვიდრე უფროსებში (1540 მლნ/წთ/მ²). თუმცა პრეპარატის საშუალო კლირენსი 2 წლამდე ბავშვებში იყო ნაკლები (813 მლნ/წთ/მ²), ვიდრე მოზრდილ ბავშვებში და მათი მაჩვენებლები უახლოვდებოდა უფროსების მაჩვენებლებს.
ხანდაზმული პაციენტები:Fფარმაკოკინეტიკურმა კვლევებმა აჩვენა, რომ ხანდაზმული პაციენტებისთვის (65 წელზე ზემოთ) არ არის აუცილებელი დოზის კორექცია.
სქესი: შედარებითმა კვლევებმა, ქალებსა და მამაკაცებში, რომლებიც ადრე არ იღებდნენ დოქსორუბიცინს, აჩვენა პრეპარატის გაცილებით მაღალი კლირენსი მამაკაცებში, ვიდრე ქალებში (1088 მლ/წთ/მ² 433 მლ/წთ/მ²-ის საწინააღმდეგოდ), თუმცა დოქსორუბიცინის ნახევარსიცოცხლის საბოლოო პერიოდი მამაკაცებში იყო უფრო ხანგრძლივი, ვიდრე ქალებში (54 საათი 35-ის საწინააღმდეგოდ).
რასა: ფარმაკოკინეტიკის თავისებურებები სხვადასხვა რასის წარმომადგენლებში არ გამოკვლეულა.
ღვიძლის ფუნქციის დარღვევა. დოქსორუბიცინის და დოქსორუბიცინოლის კლირენსი მცირდება ღვიძლის ფუნქციის დარღვევით დაავადებულებში.
თირკმელების ფუნქციის დარღვევა: თირკმელების ფუნქციის მოქმედება დოქსორუბიცინის ფარმაკოკინეტიკაზე დეტალურად არ არის გამოკვლეული.
ფარმაცევტული თავისებურებები: ძირითადი ფიზიკურ-ქიმიური თვისებები: წითელი ფერის ფხვნილი ან დაპრესილი მასა.
ჩვენებები
მწვავე ლიმფობლასტური ლეიკოზის, მწვავე მიელობლასტური ლეიკოზის, ქრონიკული ლეიკოზების, ჰოჩკინის და არა-ჰოჩკინის ლიმფომა, მრავლობითი მიელომის, ოსტეოსარკომის, ევინგის სარკომის, რბილი ქსოვილების სარკომის, ნეირობლასტომის, რაბდომიოსარკომის, ვილმსის სიმსივნის, სარძევე ჯირკვლების სიმსივნის, მათ შორის როგორც ადიუვანტური თერაპიის შემადგენელი ნაწილი ქალებში გაზრდილი აქსილარული ლიმფური ჯირკვლებით სარძევე ჯირკვლის პირველადი სიმსივნის რეზექციის შემდგომ, ენდომეტრიუმის, საკვერცხეების კიბოს, წინამდებარე ჯირკვლის, ფილტვების, კუჭის, თავის და ყელის, ფარისებრი ჯირკვლის, საკვერცხეების არასემინომატოზური სიმსივნის, საშარდე ბუშტის გარდამავალი სიმსივნის, პირველადი ჰეპატოცელულარული სიმსივნის მკურნალობა.
მიღების წესები და დოზები
დოქსორუბიცინი შეჰყავთ ძირითადად ინტრავენულად. ინტრავეზიკულური და ინტრაარტერიული ფორმა გამოიყენება მხოლოდ ჩვენებების მიხედვით. ინტრავეზიკულური ფორმა მიზანშეწონილია საშარდე ბუშტი ზედაპირული კარცინომის სამკურნალოდ ან ტრანსურეთრალური რეზექციის შემდგომ სიმსივნის რეციდივის პროფილაქტიკისთვის. ინტრაარტერიულ ფორმას ასევე იყენებენ ინტენსიური ადგილობრივი მოქმედებისთვის ზოგადი ინტოქსიკაციის შემცირების მიზნით.
ინტრავენული მიღება: დოქსორუბიცინ-ტევას დოზირება დამოკიდებულია სპეციფიურ სამკურნალო რეჟიმზე (მონოთერაპია ან სხვა ციტოსტატიურ საშუალებებთან კომბინაცია) და ჩვენებებზე. დოქსორუბიცინი შეყავთ ინტრავენული ინფუზიის სახით (0.9% ნატრიუმ ქლორიდით ან 5% გლუკოზას ხსნარით) სითხის თავისუფალი ნაკადით არა ნაკლებ 3 და არაუმეტეს 10 წუთის განმავლობაში, რათა მინიმუმამდე დაიყვანონ თრომბოზისა და პერივენოზული ექსტრავაზაციის რისკი. ნაკადით ინექცია არ არის რეკომენდებული ექსტრავაზაციის რისკის გამო, რომელიც შეიძლება აღინიშნოს სისხლის ადექვატური უკუდინების პირობებშიც კი ნემსიდან ასპირაციის გზით.
სტანდარტული საწყისი დოზა: მონოთერაპიის სახით კურსობრივი დოზა უფროსებში შეადგენს 60-90 მგ/მ² სხეულის ზედაპირზე. სტანდარტული საწყისი კურსობრივი დოზა შეიძლება შეყვანილ იქნას ერთჯერადად ან გაყოფილი იქნას სამ შეყვანაზე ყოველდღიურად, შეიძლება პრეპარატის შეყვანა ორჯერადადაც, პირველ და მერვე დღეს. პრეპარატის ტოქსიკური ზემოქმედებისგან (განსაკუთრებით ძვლის ტვინის ფუნქციის და სტომატიტის დათრგუნვის შემდგომ) ორგანიზმის მდგომარეობის ნორმალური აღდგენის პირობებში, ყოველი შემდეგი მკურნალობის კურსი შეიძლება განმეორდეს 3-4 კვირაში.
ეფექტურია ასევე დოქსორუბიცინ-ტევას ერთკვირიანი კურსი დოზით 10-20 მგ/მ². თუ დოქსორუბიცინ-ტევას ნიშნავენ სხვა ციტოტოქსიკურ პრეპარატთან ერთად მისი ტოქსიკურობის შესაძლებელი პოტენცირებით, მაშინ დოქსორუბიცინ-ტევას რეკომენდებული კურსობრივი დოზა შეადგენს 30-60 მგ/მ².
ადიუვანტური თერაპია: სარძევე ჯირკვლის კიბოთი დაავადებულებს აქსილიარული ლიმფური კვანძების ადრეული დაზიანებებით უნიშნავენ კომბინირებულ ქიმიოთერაპიას, დოქსორუბიცინ –ტევას 60 მგ/მ² სხეულის მასაზე და ციკლოფოსფამიდს 600 მგ/მ²-ზე პრეპარატები ინტრავენული შეყვანით ყოველ პირველ დღეს ოთხჯერადი 21 დღიანი ციკლით მკურნალობისას.
დოზირების შეცვლა
ღვიძლის ფუნქციის დარღვევა. Pპაციენტებმა ქვემოთ ჩამოთვლილი ჩვენებებით უნდა შეამცირონ დოზა: ბილირუბინის დონე 1.2-დან 3 მგ/დლ-მდე (20.53-დან 51.31 მკმოლ/ლ-მდე) რეკომენდებულია საწყისი დოზის 1/2. ბილირუბინის დონე 3 მგ/დლ-ზე მაღლა (51.31 მკმოლ/ლ-ზე მეტი) რეკომენდებულია საწყისი დოზის 1/4. დოქსორუბიცინ-ტევა არ უნდა დაინიშნოს ღვიძლის ფუნქციის მძიმე დარღვევით დაავადებულებში.
სხვა: პაციენტებისთვის, რომლებმაც მძიმედ გადაიტანეს მკურნალობის წინა კურსები, ასევე ბავშვების, ხანში შესულების, ჭარბი წონით და ძვლის ტვინის ნეოპლასტიური ინფილტრაციით დაავადებული პაციენტებისთვის მკურნალობა ინიშნება დაბალი დოზებით ან კურსთაშორის დიდი ინტერვალებით.
ინტრავეზიკულური ინსტილაცია: Dდოქსორუბიცინი-ტევას ინტრავეზიკულური შეყვანა ხდება საშარდე ბუშტის ზედაპირული კარცინომის სამკურნალოდ ან ტრანსურეთრალური რეზექციის შემდგომ კიბოს რეციდივის შემცირების ან პროფილაქტიკის მიზნით. რეკომენდებულია 25-50 მლ ფიზიოლოგიურ ხსნარში გახსნილი 30-50 მგ პრეპარატის ინსტილაცია. ადგილობრივი ტოქსიკურობის გამოვლენის შემთხვევაში (ქიმიური ცისტიტი), მითითებული დოზა უნდა გაიხსნას 50-100 მლ 0.9%-იანი ნატრიუმის ქლორიდის ხსნარში. ინსტილაცია შეიძლება ჩატარდეს კვირების ან თვეების ინტერვალით.
იბსტილაციისას დოქსორუბიცინი ტევას ხსნარი შეყავთ საშარდე ბუშტში კათეტერით 1-2 საათის განმავლობაში. ინსტილაციის დროს პაციენტმა უნდა იცვალოს სხეულის მდებარეობა, რათა ხსნარი მოხვდეს საშარდე ბუშტის ლორწოვანი გარსის ყველა ადგილას.
პრეპარატის შარდთან განზავების თავიდან აცილების გამო, უიცილებელია პაციენტის გაფრთხილება იმის შესახებ, რომ არ არის სასურველი რაიმე სახის სასმლის მიღება 12 საათის განმავლობაში ინსტილაციის ჩატარებამდე. ინსტილაციის დამთავრების შემდეგ პაციენტმა უნდა გაინთავისუფლოს საშარდე ბუშტი
. ინტრაარტერიული შეყვანა: დოქსორუბიცინის შეყვანა შესაძლებელია ინტრაარტერიულადაც ჰეპატოცელულარული კარცინომით დაავადებულ პაციენტებში ლოკალური მოქმედების გაძლიერებისა და სისტემური ტოქსიკურობის შემცირების მიზნით. იმდენად, რამდენადაც შეყვანის ეს ხერხი არის პოტენციურად საშიში და შესაძლოა გამოიწვიოს პერფუზირებული ქსოვილის გავრცობილი ნეკროზი, ინტრაარტერიული შეყვანა უნდა მოხდეს ამ მეთოდში კარგად დახელოვნებული სპეციალისტის მიერ. ინფუზია უნდა განხორციელდეს ღვიძლის არტერიაში 30-150 მგ/მ²-ზე 3 კვირიდან 3 თვემდე ინტერვალით. უფრო მაღალ დოზებს გმოიყენებენა პრეპარატის ერთდორული ექსტრაკორპორალური მოცილებისას. დოქსორუბიცინის უფრო მცირე დოზებს იყენებენ იოდირებულ მცენარეულ ზეთთან კომბინაციაში.
გვერდითი მოვლენები
დოქორუბცინით მკურნალობისას გამოვლენილი გვერდითი მოვლენებია:
ინფექცია და ინფიცირება: ინექციები, სეფსისი/სეპტიცემია.
კეთილთვისებიანი და ავთვისებიანი სიმსივნეების განვითარება: მწვავე ლიმფოციტური ლეიკოზი, მწვავე მიელოიდური ლეიკოზი.
სისხლისა და ლიმფური სისტემის ცვლილება: ლეიკოპენია, ნეითროპენია, ანემია, თრომბოციტოპენია.
იმუნური სისტემის ცვლილება: ანაფილაქსია.
მეტაბოლოზმის და ნივთიერებათა ცვლის დარღვევა: ანორექსია, დეჰიდრატაცია, ჰიპერურიკემია.
მხედველობის ორგანოს დარღვევა: კონიუნქტივიტი, კერატიტი, ცრემლდენა.
გულის დარღვევები: სინუსური ტაქიკარდია, ტაქიარითმია, ატრიოვენტრიკულური და ფეხის ჰისის კონის ბლოკადა, გულის შეგუბებითი უკმარისობა.
სისხლძარღვთა დაავადებები: სისხლის მოწოლა, ფლებიტი, თრომბოფლებიტი, თრომბოემბოლია, შოკი.
საჭმლის მომნელებელი ტრაქტის დარღვევა: გულისრევა/ღებინება, მუკოზიტი/სტომატიტი, პირის ღრუს ლორწოვანი გარსის ჰიპერპიგმენტაცია, ეზოფაგიტი, ტკივილი მუცლის არეში, კუჭის ეროზია, სისხლდენა კუჭ-ნაწლავიდან, დიარეა, კოლიტი.
კანის და კანქვეშა უჯრედისის ცვლილებები: ალოპეცია, ადგილობრივი ტოქსიკურობა, გამონაყარი, ქავილი, კანის ცვლილება, კანისა და ფრჩხილების ჰიპერპიგმენტაცია, ფოტოსენსიბილიზაცია, დასხივების მიმართ კანის ჰიპერრმგრძნობელობა, ჭინჭრის ციება, აკრალური ერითემა, ხელის და ფეხისგულების ერითროდიზესთეზია.
თირკმელების და შარდგამომყოფი სისტემის დარღვევა: შარდის წითლად გაფერადება შეყვანიდან 1-2 დღის შემდეგ.
რეპროდუქტიული სისტემის დარღვევა: ამენორეა, ოლიგოსპერმია, აზოოსპერმია.
ზოგადი ცვლილებები და ცვლილებები შეყვანის ადგილზე: სისუსტის შეგრძნება/ასთენია, სხეულის მომატებული ტემპერატურა, ციებ-ცხელება.
კვლევის შედეგების ცვლილება: ეკგ-ს ცვლილება, მარცხენა პარკუჭის განდევნის ფრაქციის უსიმპტომო შემცირება. ტრანსამინაზის დონის ცვლილება.
გვერდითი მოვლენები იმ პაციენტებში, რომლებიც იღებენ დოქსორუბიცინს ადიუვანტური თერაპიის გზით სარძევე ჯირკვლების კიბოს სამკურნალოდ. დოქსორუბიცინის და ციკლოფოსფამიდის მიღებისას, სარძევე ჯირკვლების კიბოს ადრეული მეტასტაზების სამკურნალოდ აქსილარულ ლიმფურ კვანძებში, მეტ-ნაკლებად ხშირ გვერდით ეფექტს (გარდა იმისა, რაც დამახასიათებელია დოქსორუბიცინისთვის) წარმოადგენს სხეულის მასის კლება.
უკუჩვენება
ჰიპერმგრძნობელობა დოქსორუბიცინის ან პრეპარატის სხვა კომპონენტებისადმი, სხვა ანტრაციკლინების ან ანტრაცენდიონებისადმი.
ორსულობა და ლაქტაცია.
ინტრავენულად – მოპერსისტირე მიელოსუპრესია, ღვიძლის მძიმე დაზიანება, გულის მწვავე უკმარისობა, გადატანილი მიოკარდის ინფარქტი, ძლიერი არითმია; პაციენტები, რომელთაც გაიარეს მკურნალობის კურსი დოქსორუბიცინის, დაუნორუბიცინის, ეპირუბიცინის, იდარუბიცინის ან სხვა ანტრაციკლინების და ანტრაცენდიონების კუმულატიური დოზებით.
ინტრავეზიკულურად - ინვაზიური სიმსივნეები, რომლებიც ვრცელდება საშარე ბუშტის კედლებზე, შარდგამომყოფი ტრაქტის ინფექციები, საშარდე ბუშტის ანთება.
ორსულობა და ლაქტაცია
დოქსორუბიცინის მოქმედება დამტკიცებულია როგორც ინ ვიტრო ასევე ინ ვივო. როდესაც დოქსორუბიცინი გამოიყენეს ვირთხებში განაყოფიერებამდე და შემდგომ, ლაქტაციის პერიოდში, პრეპარატმა ტოქსიკურად იმოქმედა როგორც ცხოველზე ასევე ნაყოფზე.
ორსულებში დოქსორუბიცინის გამოყენებამ შესაძლოა ზიანი მიაყენოს ნაყოფს. ქალები, რომლებიც იწყებენ დოქსორუბიცინის მიღებას ორსულობისას ან ორსულდებიან მკურნალობის პერიოდში, გაფრთხილებულნი უნდა იყვნენ პოტენციურ რისკზე ნაყოფის მიმართ.
დოქსორუბიცინი გამოიყოფა დედის რძეში. ქალებმა თავი უნდა შეიკავონ ძუძუთი კვებაზე დოქსორუბიცინით მკურნალობისას.
განსაკუთრებული მითითებები
თავიდან უნდა ავირიდოთ ნებისმიერი კონტაქტი ფხვნილთან და ხსნართან. მომზადების ან აღდგენის დროს აუცილებელია შევქმნათ ასეპტიური სამუშაო ტექნიკა. დაცვის ზომები მოიცავს ხელთათმანების, მასკის, დამცავი სათვალის და დამცავი ტანსაცმლის გამოყენებას. ნარჩენების გადაყრის პროცედურის ჩატარებისას აუცილებელია მხედველობაში მივიღოთ მოცემული ნივთიერების ციტოტოქსიკური ბუნება.
ლოქსორუბიცინის ფხვნილის ან ხსნარის კანზე, ლორწოვან გარსზე ან თვალში მოხვედრისას აუცილებელია მისი კარგად ჩამოიბანა წყლით. ჩამობანისას შეიძლება საპნის ხმარება.
ბავშვები: გამოიყენება 2 წელზე ზემოთ ასაკის ბავშვებში. დოზას ითვლიან სხეულის ზედაპირის მიხედვით მ²-ით.
მიღების თავისებურებები
ზოგადი: დოქსორუბიცინის მიღება შეიძლება მხოლოდ ექიმის მეთვალყურეობის ქვეშ, რომელსაც გააჩნია ციტოტოქსიკური თერაპიის ჩატარების გამოცდილება.
მკურნალობის დაწყებამდე აუცილებელია წინა მკურნალობის კურსის დროს გამოვლენილი მწვავე ტოქსიკური გამოვლინებების მკურნალობა, როგორიცაა სტომატიტი, ნეითროპენია, თრომბოციტოპენია და ზოგადი ინფექციები.
ჭარბ წონიან პაციენტებში (“იდეალური” წონის 130%-ით გადაჭარბებისას) დოქსორუბიცინის სისტემური კლირენსი მცირდება.
გულის ფუნქცია: ანტრაციკლინებით მკურნალობის შედეგად შეიძლება გამოვლინდეს ადრეული (მწვავე) ან გვიანი (გადავადებული) კარდიოტოქსიკურობა.
კარდიოტოქსიკურობისAადრეული (მწვავე) გამოვლინება. Kპრეპარატის ადრეულ კარდიოტოქსიულ ზემოქმედებას მიეკუთვნება სინუსური ტაქიკარდია და/ან ცვლილებები ელექტროკარდიოგრამაზე, როგორიცაა შთ-თ ინტერვალების და კბილანების არასპეციფიური ცვლილებები. ასევე შეიძლება გაჩნდეს სუპრავენტრიკულარული ტაქიარითმია და ვენტრიკულარული ტაქიკარდია, ბრადიკარდია, ასევე ატრიოვენტრიკულარული და ჰისის კონის ბლოკადა. ჩვეულებრივ ამ გამოვლინებების არ ახლავს გადავადებული კარდიოტოქსიკურობის გაჩენა, იშვიათად გააჩნიათ კლინიკური მნიშვნელობა და არ მოითხოვენ დოქსორუბიცინით მკურნალობის შეწყვეტას.
კარდიოტოქსიკურობის გვიანი (გადავადებული) გამოვლინება
გადავადებული კარდიოტოქსიკურობა ჩვეულებრივ ვითარდება დოქსორუბიცინით მკურნალობის გვიან პერიოდში ან 2-3 თვის შემდეგ მკურნალობის დასრულებიდან. თუმცა იყო ცნობები რამოდენიმე თვიდან წლამდე პერიოდში გამოვლინებებისა.
გადავადებული კარდიომიოპათია ჩნდება მარცხენა პარკუჭის განდევნის ფრაქციის შემცირებით და/ან გულის შეგუბებითი უკმარისობის სიმპტომებით, როგორცაა დისპნოე, ფილტვების შეშუპება, პერიფერიული შეშუპება, კარდიომეგალია და ჰეპატომეგალია, ოლიგურია, ასციტი, ჰიდროტორაქსი და გულის რითმის დარღვევები. ასევე იყო ცნობები პერიკარდიტის/მიოკარდიტის გამოვლინებების შესახებ. გულის შეგუბებითი უკმარისობის ფატალური გამოვლინება ყველაზე მძიმე ფორმაა ანტრაციკლინინდუცირებული კარდიომიოპათიის ფორმა და წარმოადგენს პრეპარატის ტოქსიკურობის დოზა-შემზღუდველ კუმულაციურ გამოვლინებას.
გულის ფუნქცია აუცილებლად უნდა იქნას გამოკვლეული დოქსორუბუცინით მკურნალობამდე და შემდეგაც რეგულარულად უნდა მოხდეს მასზე დაკვირვება, რადგან თავიდან იქნას აცილებული გულის მედიკამენტოზური დაზიანება. მკურნალობის პერიოდში მარცხენა პარკუჭის განდევნის ფრაქციის რეგულარული მონიტორინგი და დოქსორუბიცინის შეწყვეტა ფუნქციის გაუარესების პირველივე ნიშნებისთანავე საშუალებას იძლევა ტოქსიკური კარდიომიოპათიის რისკის შემცირებისა. გულის ფუნქციის (მარცხენა პარკუჭის განდევნის ფრაქციის ხშირი შეფასება) რეგულარული შეფასების ოპტიმალურ მეთოდს წარმოადგენს მრავალარხოვანი რადიონუკლიდური ანგიოგრაფია და ეხოკარდიოგრაფია. მკურნალობის დაწყებამდე რეკომენდებულია ეკგ- ჩატარება მრავალარხოვან რადიონუკლიდურ ანგიოგრაფიასთან ან ეხოკარდიოგრაფიასთან ერთად, რაც განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია კარდიოტოქსიკურობის რისკის ფაქტორების მქონე დაავადებულთათვის. რეკომენდებულია მარცხენა პარკუჭის განდევნის ფრაქციის რეგულარული კონტროლი მრავალარხიანი რადიონუკლიდური ანგიოგრაფიის ან ექოკარდიოგრაფიის მეთოდით, რაც განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ანტრაციკლინების მაღალი კუმულაციური დოზებით მკურნალობისას. გულის ფუნქციის რეგულარული კონტროლი აღნიშნული მეთოდების გამოყენებით საჭიროა მკურნალობის მთელი კურსის განმალობაში.
გულის შეგუბებითი უკმარისობის ალბათობა, რომელიც ვლინდება ხშირად 1-2%-ით 300 მგ/მ² კუმულაციური დოზით მიღებისას, რამდენადმე იზრდება, როცა საერთო კუმულაციურ დოზას ზრდიან 450-550 მგ/მ²-მდე. Dდოზის შემდგომი გაზრდის პირობებში გულის შეგუბებითი უკმარისობის განვითარების რისკი მნიშვნელოვნად იზრდება, ამიტომ რეკომენდებულია, მაქსიმალური კუმულაციური დოზის გაზრდა არაუმეტეს 550 მგ/მ²-სა. კარდიოტოქსიკურობის რისკის ფაქტორი ასევე მოიცავს აქტიურ ამ ფარულ გულსისხლძარღვთა დაავადებებს, ჩატარებულ ან თანმხლებ მედიასტინალურ-პერიკარდიალური ზონის რადიოთერაპიას, ანტრაციკლინებით ან ანტრაცენედიონებით ჩატარებულ თერაპიას, პრეპარატების ერთდროულ გამოყენებას, რომელთაც შეუძლიათ დათრგუნონ გულის შეკუმშვითი ფუნქცია. იმ პაციენტებს, რომალთაც დანიშნული აქვთ მაღალი კუმულაციური დოზები და გაჩნიათ აღნიშნული რისკ ფაქტორები, აუცილებლად უნდა აკონტროლონ გულის ფუნქცია. თუმცა დოქსორუბიცინს შეუძლია გამოიწვიოს კარდიოტოქსიკური ეფექტი დაბალი კუმულატიური დოზების გამოყენების და რისკ-ფაქტორების არქონის პირობებშიც კი.
გადავადებული კარდიოტოქსიკურობის რისკი დოქსორუბიცინით მკურნალობისას უფრო მაღალია ბავშვებში. ასევე პრეპარატის მიღების რისკი შეიძლება მაღალი იყოს ქალებშიც კაცებთან შედარებით.Kკარდიოტოქსიკურობის შესაძლო განვითარების გამოსავლენად რეკომენდებულია გულის ფუნქციის რეგულარული კონტროლი. არსებობს ალბათობა დოქსორუბიცინის და სხვა ანტრაციკლინების ან ანტრაცენდიონების ტოქსიკურობის ადიტიური ეფექტისა.
ჰემატოლოგიური ტოქსიკურობა: სხვა ციტოტოქსიკური პრეპარატების მსგავსად, დოქსორუბიცინსაც შეუძლია გამოიწვიოს მიელოსუპრესია. ამიტომ მკურნალობის დაწყებამდე და დოქსორუბიცინით მკურნალობის კურსის განმავლობაში აუცილებელია სისხლის ფორმულის ცვლილების გამოკვლევა (ლეიკოციტარული ფორმულის ჩათვლით). დაზადამოკიდებული შებრუნებითი ლეიკოპენია და/ან გრანულოციტოპენია (ნეიტროპენია) წარმოადგენენ ჰემატოლოგიური ტოქსიკურობის ძირითად გამოვლინებას და პრეპარატის ყველაზე უფრო დოზა-შემზღუდველ ტოქსიკურობას. უმეტეს შემთხვევაში ლეიკოპენია და ნეიტროპენია აღწევენ მინიმალურ დონეს 10-14 დღის შემდეგ პრეპარატის შეყვანიდან. ლეიკოციტების და ნეიტროფილებს რაოდენობის ნორმალიზება მიიღწევა 21 დღემდე. შეიძლება ასევე აღინიშნოს თრომბოციტოპენია და ანემია. მძიმე მიელოსუპრესია კლინიკურად ვლინდება მაღალი ტემპერატურით, ინფექციის განვითარებით, სეფსისით/სეპტიცემიით, სეპტიური შოკით, ჰემორაგიებით, ქსოვილის ჰიპოქსიით რამაც პაციენტი შეიძლება მიიყვანოს ლეტალურ შედეგამდე. განმეორებითი ლეიკოზი: განმეორებითი ლეიკოზის შემთხვევები წინა ლეიკემიური ფაზით ან მის გარეშე აღინიშნა ანტრაციკლინების (მათ შორის დოქსორუბიცინის) მიღებისას. განმეორებითი ლეიკოზი უფრო ხშირად ვითარდება ამ პრეპარატების დნმ-ტოქსიკურ ანტინეოპლასტიურ საშუალებებთან ერთად გამოყენებისას, რადიოთერაპიასთნ კომბინაციაში, ციტოტოქსიკური საშუალებებით წინა მკურნალობისას გართულებების შემთხვევაში ან ანტრაციკლინების დოზის მნიშვნელოვანი გაზრდის შემთხვევაში. მეორად ლეიკოზს შეიძლება გააჩნდეს 1-დან 3 წლამდე ლატენტური პერიოდი.
საჭმლის მომნელებელი ტრაქტი: Dდოქსორუბიცინს გააჩნია ემეტოგენური თვისებები. მკურნალობის დაწყებისთანავე შესაძლოა გაჩნდეს მუკოზიტი ან სტომატიტი, რომლის მძიმე შემთხვევასაც წარმოადგენს რამოდენიმე დღე-ღამის განმავლობაში ლორწოვან გარსზე წყლულების გაჩენა. უმეტეს შემთხვევაში ამგვარი გამოვლინებები ქრება მკურნალობის მე-3-ე კვირას.
ღვიძლის ფუნქცია: დოქსორუბიცინის გამოყოფა ხდება ჰეპატობილიარული სისტემის მეშვეობით. ამიტომ მკურნალობამდე და მკურნალობის პერიოდში აუცილებელია ბილირუბინის დონის განსაზღვრა სისხლის შრატში. პაციენტებს, მომატებული ბილირუბინის დონით აღენიშნებათ პრეპარატის კლირენსის შენელება და ზოგადად ტოქსიკურობის მომატება. ასეთი პაციენტებისთვის რეკომენდებულია პრეპარატის უფრო დაბალი დოზები. ღვიძლის ფუნქციის მძიმე დაზიანების შემთხვევაში დოქსორუბიცინი არ უნდა დაინიშნოს.
რეაქციები შეყვანის ადგილას: ინექციის შეყვანამ მცირე კალიბრის სისხლძარღვებში ან ერთი და იმავე ვენაში განმეორებითმა ინექციამ შესაძლოა გამოიწვიოს ფლებოსკლეროზი. შეყვანის ტექნიკასთან დაკავშირებული რეკომენდაციების დაცვას მინიმუმამდე დაყავს ფლებიტის/თრომბოფლებიტის რისკი ინექციის ადგილას. ექსტრავაზაცია: დოქსორუბიცინის ექსტრავაზაციამ, ინტრავენული ინექციის დროს, შესაძლოა გამოიწვიოს ლოკალური ტკივილი, ქსოვილის მძიმე დაზიანება (ბუშტუკების წარმოქმნა, მძიმე ცელულიტი) და ნეკროზი. ინტრავენული შეყვანისას ექსტრავაზაციის ნიშნების გაჩენის შემთხვევაში დაუყოვნებლივ უნდა შეწყდეს ინფუზია.
სხვა: დოქსორუბიცინს შეუძლია სხვა სიმსივნის საწინააღმდეგო პრეპარატების ტოქსიკურობის პოტენცირება. იყო შემთხვევები ციკლოფოსფამიდით ინდუცირებული ცისტიტის გაძლიერებისა, 6-მერკაპტოპურინის ჰეპატოტოქსიკური მოქმედების გაძლიერებისა და ასევე სხივური თერაპიის ტოქსიკური ზემოქმედება მიოკარდზე, ლორწოვან გარსზე, კანსა და ღვიძლზე.
ციტოტოქსიკური საშუალებების მიღებისას (მათ შორის დოქსორუბიცინის) შეიძლება წარმოიშვას თრომბოფლებიტი და თრომბოემბოლია, მათ შორის, ზოგიერთ შემთხვევაში ფატალური, ფილტვების სისხლძარღვების ემბოლია.
დოქსორუბიცინს შეუძლია ჰიპერურიკემიის გამოწვევა, როგორც პურინების ექსტენსიური კატაბოლიზმის შედეგი, ნეოპლატიური უჯრედების სწრაფი მედიკამენტოზურ-ინდუცირებული ლიზისი (სიმსივნის ლიზისის სინდრომი). ამიტომ მკურნალობის დაწყების შემდგომ აუცილებლია სისხლის შრატში შარდის მჟავას, კალიუმის, კალციუმის ფოსფატის და კრეატინინის დონის კონტროლი. იმისათვის, რომ ხელი შევუშალოთ ჰიპერურიკემიის განვითარებას და მინიმუმამდე დავიყვანოთ შესაძლო სიმსივნის ლიზისის სინდრომის გართულება, რეკომენდებულია ჰიდრატაციის ჩატარება, შარდის ალკალიზაცია და ალოპურინოლით პროფილაქტიკა. ინტრავეზიკულურად შეყვანის თავისებურება: Dდოქსორუბიცინის ინტრავეზიკულურად შეყვანამ შეიძლება გამოიწვიოს სიმპრომები (როგორიცაა დიზურია, პოლიურია, ნიკტურია, შარდის გამოყოფის გაძნელება, ჰემატურია, დისკომფორტი საშარდე ბუშტის მიდამოებში, საშარდე ბუშტის კედლის ნეკროზი) ქიმიური ცისტიტისა და საშარდე ბუშტის სპაზმა. განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მიექცეს კათეტერიზაციასთან დაკავშირებულ პრობლემებს, როგორიცაა ურეთრის ობსტრუქცია სიმსივნეების ზრდის შედეგად. ინტრაარტერიული შეყვანის თავისებურებები: Dდოქსორუბიცინის ინტრაარტერიული შეყვანა (ტრანსკათეტერული არტერიული ემბოლიზაცია) შეიძლება გამოიყენებულ იქნას პირველადი ჰეპატოცელულარული კარცინომის ან ღვიძლში მეტასტაზების ლოკალური ან რეგიონალური თერაპიის მიზნით. ინტრაარტერიულმა შეყვანამ შესაძლოა გამოიწვიოს (როგორიც აღინიშნება პრეპარატის ინტრავენული შეყვანისას) გასტროდუოდენალური წყლულები (სავარაუდოდ დაკავშირებული პრეპარატის რეფლუქს
კომენტარის დამატება